Tuesday, January 12, 2010

geiriau bach

Dw i newydd sylweddoli wrth wrando ar sain y cwrs Wlpan fy mod i wedi ynganu "pymtheg" fel "pum theg." Mae'n dda gen i benderfynu gwrando ar Gyflwyniad er ei bod o'n ymddangos yn sylfaenol.

Gair bach arall mor gyffredin roeddwn i'n ei ynganu'n anghywir ydy "diolch." Roeddwn i'n dweud "dioch" ers blynyddoedd. Yna yn Londis yn Llanberis, dwedodd hogan tu ôl y cownter, "dio l ch" yn araf iawn wrtha i fel y medrwn i glywed y "l" yn iawn. Am sioc!

Mae'n siŵr fy mod i'n ynganu mwy o eiriau'n anghywir heb sylweddoli. Dyma berygl i hunan-ddysgu.

3 comments:

neil wyn said...

Mae'r pethau bach yn fy mhoeni fi hefyd weithiau. Er enghraifft ro'n i'n poeni am sut i ddweud y lluosog o 'traeth', sef 'traethau'. O'r hyn dwi'n cofio mae'n cael ei ynganu yn fwy fel 'treithau', ond fedra i ddim bod yn sicr. Gofynnais fy mam, a dwedodd 'dyni ddim yn son am fwy nag un traeth ar y pryd fel arfer', felly doedd hi ddim fawr o help!

Emma Reese said...

Does dim rhaid i ti boeni am y gair 'na mwyach felly!

Gwybedyn said...

Rheol eithaf da ar y cyfan, am wn i, yw fod [ai] yn troi yn [ei] o dan yr acen mewn gair lluosill. Mae'r sillafu weithiau yn amlygu hyn - e.e.:

[ai] > [ei]
Sais > Saeson, Saesneg
Almaen > Almaeneg
Sbaen > Sbaeneg
maes > meysydd
trais > treisio
craith > creithiau

etc.

felly:

traeth [ai] > traethau [ei](mae 'traethawd' yr un peth)